Van Voorschoten aan zee tot Slot Ter Lips en het Deltaplein

Wie woonden er in Voorschoten voor de tijd dat er huizen bestonden? De afgelopen tientallen jaren deed de afdeling Rijnland van het Archeologische Werkgemeenschap Nederland, kortweg AWN, onderzoek naar de vele sporen uit het verleden. Over de vele, meestal saaie, rapporten, schreef Voorschotenaar en amateur-archeoloog Pierre van Grinsven een makkelijk leesbaar boekje met als titel ‘Voorschoten archeologisch bezien’. Wethouder Marcel Cramwinckel kreeg gisteren in Museum Voorschoten het eerste exemplaar overhandigd. 

Zo’n 6000 jaar geleden lag Voorschoten aan zee. De strandwal onder het dorp zorgde ervoor dat de zee het land niet overspoelde. De alleroudste bewoningssporen zijn uit de nieuwe steentijd, zo’n 2500 jaar voor Christus. Boeren woonden op de strandwal want daar hield je droge voeten. In de jaren zestig van de vorige eeuw werden sporen uit die tijd gevonden aan de Karel Doormanlaan maar ook aan de Donklaan bij de voormalige fabriek van Steijn en het voormalige marine-terrein. Het meest recent waren de opgravingen op het Deltaplein. Daar werden sporen gevonden van een waterkuil waar nog de restanten van een vlechtwerk waren te zien. 

Ook uit de brons- en ijzertijd zijn sporen gevonden. Het meest bekend zijn de veenpaden die in de Krimwijk II zijn gevisualiseerd. Van Grinsven legt in zijn boek uit waarom deze paden zo belangrijk zijn. 

En toen kwamen de Romeinen. Meest bekende opgraving is het kanaal van Corbulo en castellum Matilo in Leiden dat inmiddels gereconstrueerd is. 

De vroege middeleeuwen lijken aan Voorschoten voorbij te zijn gegaan. Pas vanaf het jaar 1000 zijn er weer bewijzen van bewoning. Tijdens opgravingen aan de Treubstraat is heel wat aardewerk uit die tijd gevonden maar ook spijkers, metaal en botresten. In de Voorstraat is onder Het Wapen van Voorschoten een waterput uit de 14e eeuw gevonden en in La Casita zijn nog steeds de resten van een 15e eeuwse kelder te zien.

Kortom: Voorschoten is archeologisch razend interessant en doordat archeologisch onderzoek tegenwoordig is verplicht voordat er gebouwd mag worden, is er veel meer bekend geworden over de vroege Voorschotenaren. Van Grinsven beschrijft in zijn boekje de vele boerderijen en landhuizen zoals Slot Ter Lips en Kasteel Roucoop maar ook het gewone leven op onder andere de Achterweg. 

Het AWN, afdeling Rijnland, beschikt inmiddels over een enorme hoeveelheid opgravingen die nauwkeurig zijn genoteerd en opgeslagen. ‘Er zijn plannen voor een gezamenlijke expositie hier in het museum’, zegt bestuurssecretaris Jan Koster. ‘Als museum beschikken we ook over een aantal voorwerpen maar lang niet zo veel als het AWN. Hoe mooi is het om dat te combineren. We zijn echt ontzettend blij met deze samenwerking.’

En voor wethouder Cramwinckel kwam een klein jongensdroompje uit. ‘Vroeger wilde ik nooit politie of brandweerman worden maar archeoloog’, vertelt hij. ‘Dat is niet gelukt maar als wethouder, verantwoordelijk voor onder andere bouwprojecten, kom ik er nu wel mee in aanraking. Ontzettend leuk om te zien wie er vroeger in deze regio woonden.’ 

Wilt u het boekje bestellen, neem dan contact op met de AWN Rijnstreek via awnrijnstreek@yahoo.com. Het boekje kost €5 (excl. verzendkosten). Daarnaast is het boekje te koop bij Museum Voorschoten, zodra het museum weer geopend is voor publiek.

Ook de technische rapporten die ten grondslag liggen aan het boekje kunt u bestellen via awnrijnstreek@yahoo.com. U kunt deze ook gratis downloaden op: https://www.awn-archeologie.nl/afdeling/rijnstreek/renus-reeks/