Over communicatie gesproken (column)

De vakantie loopt ten einde. De zomerse verandering van plaats bracht mij dit jaar naar het stroomgebied van Waal, Rijn en IJssel. Logies in een voormalig fort en in een kruidenierswinkel, en op de boerderij gaven inkijkjes in het leven toen en nu. Ruimte om afstand te nemen van de dagelijkse beslommeringen. Natuurlijk gingen mijn gedachten ook terug naar een jaar geleden, toen mijn vader tijdens die hete week in het ziekenhuis belandde.

door: Marjolijn Eshuis

Ik moet nog zo vaak aan hem denken, en zeker wanneer het over communicatie gaat. In de politiek en daarbuiten. In het gesprek met inwoners en organisaties over behoeften en wensen, over uiteenlopende opvattingen en belangen. Over de wijze van communiceren en het effect van je boodschap. Over luisteren naar wat de ander beweegt. Daarover spraken we geregeld.

Het politieke bedrijf zoals ik het ervaar is er vaak een van zenden, soms goed geïnformeerd, maar regelmatig ook minder. Snel een mening klaar hebben, de wereld in twitteren. Veronderstellingen uiten zonder na te gaan of die wel kloppen. Persberichten die de actie van de ander niet vermelden, waardoor de lezer een vertekend beeld van de werkelijkheid krijgt. Of kritiek uiten op de communicatie van anderen, zonder veel reflectie op de eigen stijl. 

Het zou allemaal bij het politieke spel horen. Het beperkte aantal minuten spreektijd in vergaderingen en de volle agenda’s helpen daarbij niet. Tijd om de opvatting van de ander goed tot je te nemen is er nauwelijks, laat staan dat er ruimte overblijft om beweegredenen te achterhalen. 

Hoe nuttig zou het zijn wanneer we ruimte namen om voornemens - zoals het beter betrekken van inwoners, instellingen en bedrijven - eens goed te bespreken. Wat gaat goed, en waarom gaat het soms niet goed, wat zijn de oorzaken? Hoe kunnen we dit als raad, college, medewerkers en inwoners verbeteren? Wat is daar voor nodig? Welke middelen horen daarbij? Zoiets levert denk ik meer op dan het agenderen van een motie van treurnis door vier oppositiepartijen vlak voor de zomervakantie, tijdens een raadsvergadering met een bomvolle agenda. Het punt gemaakt, maar daarmee is alles gezegd.

De nota ‘Burgers betrekken’ (2016) en de participatienota ‘Samen maken wij Voorschoten’ (2019) bieden voldoende basis om participatie in de praktijk vorm te geven. Die vertaling gaat niet vanzelf. Het heeft betrekking op (veranderende) rollen van raad, college en ambtenaren. Die stap zouden we met elkaar moeten zetten. Dat betekent mogelijk ook begeleiding en training om dat goed te kunnen doen. De raad heeft echter verzuimd hier geld voor vrij te maken.

Ruimte om gesprekken diepgaander te voeren vergroot tevens het begrip voor elkaar. In een tijd waarin de kloof tussen groepen dieper wordt, is dat geen overbodige luxe. Zo werkt communicatie eerder verbindend dan polariserend. Want uiteindelijk moeten we het met elkaar doen. 

Een “trapezewerker” noemde een voormalig collega mijn vader, die “als voorzitter moest zien te laveren tussen linksgeoriënteerde idealisten en meer behoudende ‘mannenbroeders’. Hij wist onmogelijke tegenstellingen te verbinden en deed dat met humor en slimheid. Hij was streetwise, wist hoe de hazen liepen, en kon met een zekere speelsheid tot duidelijke besluiten komen”. 

Wat mij betreft is het tijd voor een andere manier van politiek bedrijven, met meer ruimte voor het goede gesprek en vertaling naar de praktijk. Niet zwaar, maar met een vleugje humor. ‘De kunst van het luisteren is de essentie van politiek’, zoals Sigrid Kaag laatst noteerde in een brief… en zonder daarbij je eigen visie te verloochenen. 

Wilt u reageren op mijn columns: MEshuis@voorschoten.nl