De VOC-schepen ’Voorschoten’
In de archieven van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) is de scheepsnaam ‘Voorschoten’ tweemaal aangetroffen. Wat een ontdekking dat er zeilschepen bij de VOC naar ons dorp zijn vernoemd!Het belang van het dorp (Ambachtsheerlijkheid) Voorschoten in de VOC was blijkbaar groot genoeg om er schepen naar te vernoemen.
Door Jan Spendel
Het eerste schip Voorschoten (1684-1706) was een Fluitschip (destijds fluytschip of fluyt) van 131 voet lang, 31 voet breed, 13,75 voet diep (1 voet = 30,48cm) met een laadvermogen van 558 ton en ruimte voor 155 tot 172 opvarenden. Het peervormige schip werd in 1684 gebouwd voor de Kamer van Delft op de VOC-werf in Delfshaven, toen de haven van de stad Delft en nu onderdeel uitmakend van de stad Rotterdam. Het schip voer 22 jaar lang voor de VOC, vanaf 1684 tot zijn verkoop op 14 december 1706 in Batavia, de hoofdstad van Nederlands-Indië.
Van het fluitschip Voorschoten is tot nu toe geen tekening gevonden. Het moet er ongeveer uitgezien hebben als het fluitschip op bijgaande prent van graveur Salomon Saverij (1594-1678).
Het tweede schip Voorschoten (1783-1794) werd in 1783 gebouwd voor de Kamer van Amsterdam op een werf in Amsterdam. Het scheepstype is tot nu toe onbekend. Wat we wel weten is dat het tweede schip groter was met een lengte van 151 voet en een laadvermogen van 575 ton. Het tweede schip Voorschoten was ruim 10 jaar in gebruik, vanaf 1783 tot zijn verkoop in 1793/1794 te Batavia.
Fluitschip Voorschoten vertrok in 1687 met 22 Hugenoten naar Kaap de Goede Hoop
Het fluitschip Voorschoten (1684-1706), met Frans Villierius als kapitein/schipper, was het eerste zeilschip dat op 31 december 1687 met 22 Hugenoten (Franse vluchtelingen) vanuit Delfshaven vertrok naar Kaap de Goede Hoop.
De schepen Voorschoten en hun bemanning voerden in dienst van de VOC. Het moeten wel ervaren zeelieden en ambachtsmannen geweest zijn die hun schepen hebben behoed voor de ondergang. Geen schipbreuk door op een rots te varen. Geen slecht onderhoud waardoor de schepen vergingen. Dat is allemaal niet gebeurd. Na hun diensttijd werden de schepen in Batavia verkocht aan de hoogste bieder.
De vondst van de twee VOC-schepen Voorschoten riep ook de vraag op of er misschien schepen van de West-Indische Compagnie (WIC) vernoemd zijn naar Voorschoten. De index op scheepsnamen onder letter V vermeldde exotische namen aan als Verlooren Soon, Vergulde Snoeck, Vliegend Hart en Vliegende Draeck en slechts één geografische naam en wel van de stad Vlissingen. Geen schip Voorschoten.
Misschien maar goed ook. De WIC is immers besmet met de slavenhandel. Zo’n schip met de naam van ons dorp was dan pijnlijk geweest.
Bron: OGLV-magazine december 2019