Veel kennis
zit bij kennissen...
Aan deze zgn. tegeltjes wijsheid zou ik toe willen voegen: alleen nuttig als je er gebruik van maakt. Maar eerst even wat anders.
door: Rob van Engelenburg, docent
burgerparticipatie
De blauwe envelop met de gemeentelijke belastingen lag weer in de bus. Altijd onverwachts en schrikken over het te betalen bedrag. Voor 2021 Voorschoten even vergeleken, in de rubriek gemeentelijke woonlasten meerpersoonshuishoudens met een eigen woning, met de andere ruim 350 gemeenten in Nederland. In onze gemeente zijn ruwweg 2/3 van de 11500 woningen koop en de rest is huur. Volgens de Atlas van de lokale lasten (COELO, 2021) staat Voorschoten weer erg hoog, namelijk op plaats 5 van de duurste gemeenten van Nederland. Minimale nieuwbouw, laag aanbod en dus een stijgende vraag leiden in 2021 tot een gemiddelde vraagprijs van 675000 euro per aangeboden woning in Voorschoten (zie site: waar staat je gemeente, www.waarstaatjegemeente.nl).
Terug naar de Atlas van lokale lasten. We komen wederom na Bloemendaal, Wassenaar, Laren en Blaricum met gemiddeld 1125 euro per jaar. In Nederland is dit gemiddeld 811 euro en de goedkoopste gemeente Tilburg rekent nog geen 600 euro. Voorschotenaren betalen dus haast 2 maal zo veel voor een vergelijkbare woning.
Betekent een (voortdurend) hoge gemeentelijke belasting en ons “blauw betalen” nu ook een beter bestuur? Hier wringt de schoen echter stevig. Vooropgesteld, de gemeente bestaat uit vele onderdelen met het College van B&W, de raad en de ambtenaren en mag niet over een kam geschoren moet worden. Zeker, de uitvoerende ambtenaren bij bijv. publiekszaken, griffie, groenvoorziening en de reinigingsdienst werken stug door en verdienen m.i. waardering voor hun werk.
Op het vlak van beleidsontwikkeling en bestuur is, al geruime tijd kritiek en is een stevige inhaalslag nodig. Zo wordt op de vele externe signalen en suggesties ter verbetering van beleid en bestuurlijke keuzes nauwelijks gereageerd en de gemeentelijke samenwerking met groepen burgers is overwegend traag, moeizaam en mist slagkracht. Belangrijke beleidsthema’s w.o. burgerparticipatie worden niet uitgewerkt en de daadkracht kan beter. Gesprekken met wethouders beginnen steevast vast met het standaard verhaal: er is geen geld, geen capaciteit, het is moeilijk, te duur en er kan nu niks. Al te lang, te vaak en te gemakkelijk wordt teruggevallen op de bekende excuses. Zoals de nasleep van de financiële crises uit 2018, de vele bestuurlijke mutaties bij wethouders en burgemeesters, Corona, de onttakeling van de Werkorganisatie Duivenvoorde, het hoge verloop van ambtenaren, de vele inhuurkrachten en vacatures etc. Veel (maar niet alle) zaken zijn wel terug te herleiden tot eigen en eerdere bestuurlijke besluiten van College en Raad.
Een grondige verandering is nodig en het moment is er nu. Eens out of de box gaan denken over bijv. een zakencollege met externe inhoudelijk deskundige wethouders, die politiek onafhankelijk zijn, zoals in bijv. Smallingerland?
Veranderen kan ook in kleine stapjes. Mogelijk gemaakt door o.a. het opbouwen van een eigen gemeentelijk ambtenarenapparaat. Dit proces is nu een volstrekt interne gemeentelijke aangelegenheid. Zou anno 2021 dit niet meer open en in dialoog met de klant c.q. burgers ingevuld moeten worden? De gemeente als dienstverlenende organisatie van en voor de burgers en toch door hen betaald (zie de blauwe envelop). Een meer klantgerichte organisatie opbouwen zonder de klant, nu in de ontwerpfase, hierbij te betrekken is op termijn vragen om moeilijkheden. Of wordt het weer net als de eerdere teruggedraaide ambtelijke samenvoeging een kwestie van “ sorry, foutje bedankt” het was iets van vorig college en raad en over naar volgende agendapunt. Grote ingrijpende projecten en Voorschoten zijn altijd een lastige combinatie.
Het kan ook anders. Maak als gemeente actief gebruik van de grote pool aan kennis, vaardigheden en relatienetwerk van haar burgers. Zij hebben een praktische benadering, gaan voor resultaat, zijn erg kosten- en prijsbewust en hebben veel praktijkervaring. Veel kennis zit bij kennissen. Maak er gebruik van: ze zijn ook veel goedkoper dan ingehuurde expertise. Want ze doen dit ook veelal onbetaald, op basis van vrijwilligheid en met hart voor het wel en wee van Voorschoten. De eigen woon-, werk en leefomgeving dus. Hebben burgers en lokaal bestuur niet eenzelfde uitgangspunt? Aan constructieve samenspraak en samenwerking tussen burgers en het lokaal bestuur gaan wel enkele randvoorwaarden vooraf. Een positieve grondhouding, veranderingsbereidheid, een open mind en open bloknoot, serieus met elkaar omgaan, vertrouwen, een resultaatgerichte (niet – ambtelijke) aanpak en een level playing field zijn er zo enkele. Benieuwd of de gemeente deze handschoen op wil pakken of het zelf weer gaat doen.
