De Romeinen, in de collectie van het Museum Voorschoten
Het nieuws heeft alle media gehaald: de Neder-Germaanse Limes, de noordgrens van het Romeinse rijk, is als archeologisch monument op de UNESCO werelderfgoedlijst geplaatst. Niet alleen de resten van de grensforten als Matilo in Leiden, maar ook die van het kanaal van Corbulo behoren tot de Limes. Zo heeft Voorschoten drie locaties die tot het werelderfgoed behoren. Iets om trots op te zijn!
De Romeinse generaal Corbulo liet rond het jaar 50 na Christus een kanaal graven van de Maas naar de Rijn, om zo goederen veilig te kunnen vervoeren. Het kanaal lag iets ten westen van de huidige Vliet en mondde bij Matilo uit in de Rijn. De UNESCO heeft op het grondgebied van Voorschoten drie locaties aangewezen waar sporen van het kanaal zijn aangetroffen en voor de toekomst zijn bewaard. Het gaat om het parkje langs de Vliet aan het Frans Halsplantsoen en twee stroken weiland ter weerszijden van de Kniplaan. Op die plekken is de loop van het kanaal met de beschoeiing in de vorm van eikenhouten palen en dwarsdelen in de grond bewaard. Boven de grond is er niets van te zien. Het zou natuurlijk aardig zijn als er bij het Frans Halsplantsoen iets als een informatiebord zou komen.
Kan het museum iets van het kanaal en de Romeinse tijd tonen uit eigen bezit? Het eerlijke antwoord is: bijzonder weinig. Er is een eikenhouten paal, onderdeel van de beschoeiing van het kanaal, afkomstig uit de Starrenburgerpolder. De paal van ongeveer een meter lang wordt onder water bewaard in een glazen cilinder. Zo blijft het stuk hout intact; zodra er zuurstof bij komt zou het uiteen gaan vallen. Het is een wonderlijk object, maar wel zo'n 2000 jaar oud! Er zijn ook nog wat Romeinse kruikjes gevonden, maar die behoren niet tot de collectie van het museum. Misschien zijn ze nog eens als bruikleen te bewonderen.
Dan is er nog een prent, een houtgravure. Uiteraard niet van de Romeinen, maar óver de Romeinen. We zien een nachtelijke bijeenkomst van de Bataven onder leiding van Claudius Civilis, die zijn stamgenoten oproept om tegen de Romeinen in opstand te komen. Deze gebeurtenis speelde zich af in 69 na Christus en wel, volgens de geschiedschrijver Tacitus, in het ‘heilige woud' (‘sacrum nemus' in het Latijn). Het zou Schakenbos kunnen zijn, op de plek waar nu de begraafplaats Noorthey is gelegen. Een spannende theorie, maar of het klopt? Hoe dan ook: het is een mooie prent, vervaardigd in de 19e eeuw.