Afbeelding

50 jaar geleden reden stoomtreinen in de duinen

Algemeen

Valkenburg - Op 17 juni 1972 reed locomotief nummer 1 “Marijnke” met het Borniarijtuig en enkele groene bakken voor het eerst met passagiers door de Katwijkse duinen. In het weekend van 18 en 19 juni  a.s. zal stoomlocomotief nummer 1, met het Borniarijtuig, weer ingezet worden. Ditmaal voor ritten langs de oevers van het Valkenburgse Meer. Iedereen die aan de kassa kan aantonen dat hij of zij geboren is in 1972, en dit jaar 50 jaar is of wordt, mag gratis mee met de trein.

Museumspoorlijnen

 Het bewaren van spoorwegmaterieel voor museale doeleinden is in Nederland pas laat op gang gekomen. Voor de Tweede Wereldoorlog was er door de Nederlandse Spoorwegen een kleine verzameling historisch waardevol materieel bijeen gebracht. Pas halverwege de jaren zestig ontstonden particuliere initiatieven tot behoud van spoor- en tramwegmaterieel en spoor- en tramlijnen. Op smalspoorgebied waren er drie personen de initiatiefnemers tot het behoud van historisch waardevol materieel. Twee personen hebben een grote rol gespeeld bij de totstandkoming van Stoomtrein Katwijk Leiden. Kees Neve, een smalspoormachinist, bouwde vanaf 1967 een collectie smalspoorlocomotieven op. Uiteindelijk is die collectie uiteengevallen. Een groot deel is ondergebracht bij Stoomtrein Katwijk Leiden. Jan Pellenbarg is de grootste naam achter dit museum in Valkenburg. Hij nam in 1969 het initiatief om te komen tot exploitatie van historisch smalspoormaterieel op de smalspoorbaan van de Leidsche Duinwaterleiding Maatschappij in Katwijk. Niets voor niets draagt de toegangsweg tot het Valkenburgse Meer zijn naam.

Pionieren in de duinen

In 1968 stuitte Jan Pellenbarg op het bestaan van het smalspoornetwerk in de duinen. Deze lijnen bleken toe te behoren aan het waterleidingbedrijf. Het smalspoornetwerk met een spoorwijdte van 700 mm werd gebruikt voor het vervoer van uiteenlopende materialen voor revisie van en aan de lijnen gelegen diepbronpompen. De toenmalige directie ging akkoord met het berijden van dit netwerk met hun eigen tractiemiddelen. Als tegenprestatie zouden de hobbyisten en liefhebbers van smalspoor onderhoudswerkzaamheden verrichten. Op het bedrijfsterrein van het waterleidingbedrijf kon gebruik gemaakt worden van de opslagplaatsen voor het stallen van de locomotieven en werd er het nodige onderhoud uitgevoerd. Vanaf 18 juni 1972 mochten er beperkt stoomtreinritten gereden worden. Deze ritten zorgden voor de inkomsten om de hobby te financieren.

Verhuizing naar het Valkenburgse Meer

De eerste jaren in Katwijk verliepen voorspoedig. De collectie groeide, er kwamen meer passagiers en de smalspoorlijn kreeg steeds meer bekendheid. In 1977 werd het beheer van het terrein door de Dienst der Domeinen overgedragen aan de Dienst Staatsbosbeheer. Deze organisatie zag geen toekomst voor een stoomtrein in een natuurgebied. En ook natuurbeschermers lieten zich steeds nadrukkelijker horen. In 1986 kwam gedeputeerde Borgman met het voorstel de smalspooractiviteiten te verhuizen naar een nieuw recreatiegebied nabij Valkenburg. Op 15 augustus 1992 werd voor de laatste keer in de duinen gereden, 2200 bezoekers lieten deze dag zien hoe populair de stoomtrein was geworden. Enkele maanden later was de gehele spoorbaan opgebroken en verhuisd naar het Valkenburgse Meer.

Enorme groei

Op deze locatie heeft Stoomtrein Katwijk Leiden een enorme groei doorgemaakt. De collectie breidde uit, het museum kreeg een geregistreerde status en tal van nieuwe projecten werden uitgevoerd. Er is een buitenmuseum gerealiseerd waarvan het station het stralende middelpunt is. Het is een exacte replica van het station Gorssel van de Stoomtram Zutphen-Emmerik. In 2021 is een tweede motorlocomotievenloods toegevoegd aan het buitenmuseum. Met Pasen 2022 is het museum heropend met een compleet nieuwe inrichting en moderne museale uitstraling met een grote kindercorner. Aan het einde van dit rijseizoen zal de stoomtrein helemaal rond het Valkenburgse Meer gaan rijden. In de grote werkplaats worden alle restauraties in eigen beheer uitgevoerd. Er worden bijvoorbeeld momenteel maar liefst drie stoomlocomotieven gerestaureerd. Heel bijzonder om te weten is dat Stoomtrein Katwijk Leiden voor 100% op vrijwilligers draait die al die jaren met passie, doorzettingsvermogen en vakkundigheid het onmogelijke mogelijk maken.

Kaartjes

Een kaartje voor volwassenen kost 10 euro. Voor kinderen van 4 t/m 12 jaar betaalt u 8 euro. De jongste kinderen mogen gratis mee naar binnen. Met het kaartje kunt u twee treinreizen maken en zowel het buiten- als het binnenmuseum bezoeken. U kunt gratis parkeren bij het Valkenburgse Meer. En omdat de eerste stoomrit precies 50 jaar geleden werd gereden,  mogen alle bezoekers geboren in 1972 het weekend van 18 en 19 juni gratis naar binnen. Wel even je legitimatie laten zien bij de kassa.

Afbeelding

Nieuws overzicht

Afbeelding
Voorschotense Krant vrijdag in de bus en op www.voorschotensekrant.nl 35 minuten geleden
Afbeelding
Vol Cultureel Centrum Voorschoten genoot van de KC Big Band! 1 uur geleden
Het bestuur van de Autotocht met vlnr Peter Grimbergen, Joyce Spendel, Tineke van Os, Marijke Kljn en Sander de Ridder. Foto: Pr
De 92e Autotocht Ouden van Dagen is op woensdag 8 mei 1 uur geleden 1
Afbeelding
"BLIJSPEL" VERGETELHEID toneelgroep Voorschoten: alleen nog kaarten voor 6 april 17 uur geleden
Afbeelding
Leerlingen Gevers: oorlogsverhalen blijven vertellen 23 uur geleden