Het schrijnende verhaal van een afstandsmoeder

Ongehuwd zwanger, nog niet zo lang geleden was dat een schande. Het kindje werd gedwongen afgestaan en de, veelal jonge, moeders moesten maar nergens meer over praten. Het gebeurde nog tot 1984!! Journalist Christel Don schreef er het boek ‘Afstandsmoeders’ over waarin onder andere de Voorschotense Aeltsje Sierksma haar verhaal doet.

‘Tussen 1956 en 1984 zijn er ruim 15.000 kinderen geadopteerd, het piekmoment was 1974 toen er 1146 kinderen werden toegewezen aan adoptieouders, dat waren er dus zo’n drie per dag’, zegt Aeltsje. ‘Ik verwijt het de maatschappij en de overheid dat destijds zoveel ongehuwde moeders werden gedwongen om afstand te doen van hun kind.’ Zij zelf moest in 1968 haar dochter afstaan. ‘Ik was twintig, werkte bij het Handelsblad in Amsterdam en ging ‘s avonds naar de Rietveld Academie. Tussendoor maakte ik kamers schoon in Hotel Polen om wat geld bij te verdienen. Ik woonde op een kamer zonder keuken of een douche en ook geen wasmachine.’ Dan krijgt Aeltsje kennis aan een man met een Marokkaanse achtergrond. ‘Mooie man maar een flierefluiter. Toen ik zwanger raakte, hoorde ik dat hij illegaal in Nederland was en in Marokko al een vrouw had zitten. Een toekomst zat er niet in. Toen ik het mijn ouders vertelde was met name mijn vader des duivels. Bureau Ongehuwde Moederzorg stelde voor dat ik het zou laten adopteren.’ 

Aeltsje wilde dat niet maar in haar vierde maand kreeg ze acute reuma. ‘Ik was ziek, had geen eigen woning, geen man en geen inkomen. Wat moest ik?’ Uiteindelijk geeft ze toe en als haar dochter in een ziekenhuis wordt geboren, haalt men haar direct weg. ‘Direct na de geboorte heb ik haar een paar seconden gezien, dat was het. Ikzelf lag op zaal tussen de vrouwen die wel hun kindje mochten houden. Hard ja maar zo ging dat in die tijd.’

Aeltsje krijgt het advies om niet meer over haar kind te praten en te zeggen dat het was overleden. Dat doet ze, tot begin jaren negentig. Inmiddels getrouwd en moeder van een tweede dochter, was haar oudste nooit uit haar gedachten. ‘Ik wilde haar adoptie-ouders niet voor het hoofd stoten, dus ik wachtte tot ze volwassen was maar ik was vastberaden om het haar uit te leggen, te laten weten dat ik niet anders kon op dat moment.’ De eerste ontmoeting was emotioneel, haar dochter stond op het punt van trouwen en verhuisde met haar man naar het buitenland. ‘Pas toen we internet kregen, hadden we regelmatig contact. Ik heb ellenlange mails gestuurd, alles verteld en uitgelegd. Toen ze later naar Zweden verhuisde ben ik met ik met mijn jongste dochter drie dagen lang bij haar geweest. Over haar vader kon ik uiteindelijk niets meer vertellen dan wat er gebeurd was. Zijn naam komt in onze dossiers helemaal niet voor. Dat was voor haar moeilijk en het contact is inmiddels verbroken.’

Maar Aeltsje ging door, werd een veel gevraagd kunstenares, exposeert haar schilderijen regelmatig, richtte Kunstgenootschap Vlietstreek op en was initiatiefneemster voor de Cliëntenraad. Daar kreeg ze zelfs de Parel van Voorschoten voor. ‘Ik kan nog steeds slecht tegen onrecht, de cliëntenraad komt op voor mensen in de bijstand, daar kon ik anderen helpen die net als ik vaak schandalig werden behandeld. Alhoewel ik, achteraf gezien, nog heb geboft als je de schrijnende verhalen van anderen hoort.’ Aeltsje heeft zich namelijk inmiddels aangesloten bij de Stichting De Nederlandse Afstandsmoeders. ‘Via de stichting hoorde ik over het boek van Christel. Ik wilde er graag aan meewerken want ik schaam me nergens voor en ik wil dat onze verhalen naar buiten komen. Dat mensen zich realiseren wat ons als jonge moeders is aangedaan.’

‘Afstandsmoeders’ van Christel Don. ISBN nr. 9789400407299,