'Wilhelmina was een toffe tante' Engelandvaarder vertelt over zijn avonturen

Hij is 98 (in juli word ik 99) maar weet de leerlingen van groep 8 van de Fortgensschool ruim een uur aan zich te binden. Ademloos luisteren ze naar Eddy Jonker, de Engelandvaarder, terwijl hij over zijn avonturen vertelt. 'Ik heb geen moment getwijfeld of ik zou gaan!'

Het bezoek is onderdeel van het schoolproject 'Wat als het jou overkomt?' De leerlingen hebben zich verdiept in oorlogen wereldwijd en zijn naar de musical 'Soldaat van Oranje' geweest. Kende hij Erik Hazelfhoff Roelfzema. 'Jazeker, verdomd aardige vent. Hij had een hele mooie uitspraak: in ieders leven komen momenten voor dat je tegen jezelf zegt: dat kan niet! En dan doe je er wat aan!'

20 jaar is Eddy als de Duitsers Nederland binnen vallen. 'Woest waren we. Staken de banden lek van de Duitse auto's maar realiseerden ons dat we daarmee de oorlog niet zouden gaan winnen.' Al snel kwam het plan om naar Engeland te gaan maar hoe? 

Jonker, destijds woonachtig in Hilversum en geoefend zeiler, wil met een groep van in totaal 10 mannen de Noordzee oversteken. 'We meldden ons aan bij de Zeevaartschool. Haalden geen van allen het diploma maar hadden wel de kaarten waar de zandbanken op stonden.' Ze kochten een boot ('hoe we aan het geld kwamen, doet er nu niet toe') en versterkten het 6,5 meter lange bootje om het zeewaardig te maken. In juli 1943 vertrok de groep met informatie over Duitse troepen in Nederland, gekregen via een spion binnen de NSB. 'Ik kon aan niemand iets vertellen over ons vertrek, wat ze niet wisten, konden ze ook niet doorvertellen. Alleen mijn broer wist het.'

Op het Haringvliet ontweken ze diverse Duitse Motorboten door de laaghangende mist. Maar het bootje bleek niet zo zeewaardig als gedacht. Na een paar uur gaf de motor, én de reservemotor het al op en moest er gepeddeld worden. Daar was niet op gerekend en de proviand raakte na twee dagen op, ook het water. Een enorme storm gooide vrij snel ook roet in het eten, de helft van de jongens was flink zeeziek. Daarna werd het mooi weer, zonnig en warm en na vijf dagen kwamen ze bij de rivier de Medway aan wal. De Engelse marine stak eerst geen hand uit. Op de vraag van de jongens waarom, kregen ze als antwoord: jullie zijn net dwars door een mijnenveld gevaren.'

In Engeland wordt de groep flink ondervraagd. Daar ontmoet Jonker Koningin Wilhelmina. 'Ze vroeg me het hemd van het lijf. Een toffe tante hoor die Wilhelmina!' In Engeland wordt hij opgeleid tot piloot en vliegt jachtvliegtuigen bij de RAF. Hij ontvangt van de Koningin een lintje voor zijn werk: 'maar ik moest het haakje na afloop wel teruggeven', lacht hij uitbundig. Na de oorlog wordt Jonker ingezet als vlieginstructeur om de Nederlandse luchtmacht op te zetten. 

Talloze vragen hebben de kinderen aan de Engelandvaarder en hij beantwoordt ze allemaal. Jonker oogt dan wellicht fragiel ('ik hoor niet meer zo best'), zijn geest is nog vlijmscherp, de woede over 'die rotduitsers' nog levendig net als het verdriet over de vele vrienden die hij verloren heeft. De ogen gaan even dicht als hij het over ze heeft en hij zal ze nooit vergeten. 'Zo'n 1000 hebben geprobeerd naar Engeland te komen, 176 hebben het gehaald. De rest is opgepakt, gemarteld en vermoord.' Maar Jonker heeft meer gedaan dan alleen aan zijn vrienden te denken. Hij is één van de initiatiefnemers van het Engelandvaarders Museum in Noordwijk dat in 2015 werd geopend. 'Daar moeten jullie echt een keer naar toe!', besluit hij zijn verhaal. En na afloop gaan de kinderen maar al te graag op de foto met deze held!