Voorschotense Ria: ‘Het Russische regime heeft meegeluisterd!’

Ruim 90 nabestaanden maakten de afgelopen drie weken gebruik van hun spreekrecht tijdens de rechtszaak over de MH17. Na afloop zei voorzitter Hendrik Steenhuis: ‘ze gaven hun 298 geliefden behalve een naam, ook een stem en een gezicht.’ Voorschotense Ria van der Steen was de eerste die sprak. Vorig jaar vertelde ze haar verhaal al in deze krant en begin september deed ze dat tijdens de rechtszaak. 

Ze begon met een uitspraak van de Russische schrijver Solzjenitsyn: ‘Ze liegen, ze weten dat ze liegen en zij weten dat wij weten dat ze liegen.’ In het Russisch! Zouden ze het gehoord hebben? ‘Het regime heeft ongetwijfeld meegeluisterd, zegt Ria. ‘Mijn verhaal heeft daar ook in diverse kranten gestaan.’ En de Russen waren niet de enige, haar emotionele toespraak ging wereldwijd.

Ria verloor haar vader en stiefmoeder bij de ramp met de MH17. ‘Aanslag’, verbetert ze. ‘Het vliegtuig is neergeschoten, het is niet zo maar neergestort, ze zijn gewoon vermoord.’ Ze zit in het bestuur van de Stichting Vliegramp MH 17 en schrijft blogs over de rechtszaak voor RTL. Ria volgt de rechtszaak al anderhalf jaar op de voet. 

‘Al die tijd ging het om de techniek, de feiten, de buk-raket. Het ging niet over leed en emoties. Over de, zoals wij dat bij de Stichting het noemen: de ramp na de ramp. Toen ik hoorde dat wij als nabestaanden spreekrecht kregen wist ik dat ik iets wilde zeggen. Maar kon ik dat en wát wilde ik zeggen? Over wie moest het gaan? Ik ken veel schrijnende verhalen van nabestaanden. Kon ik over mezelf praten? In mijn blogs kan ik behoorlijk cynisch zijn maar in de rechtbank wilde ik dat niet. Uiteindelijk heb ik ervoor gekozen om mijn eigen verhaal te doen. Thuis heb ik de toespraak geschreven, met de tranen over mijn wangen. Een paar weken na het uitspreken van mijn verhaal merk ik nu hoe diep en hoe scherp de rouw nog is. Mijn verhaal lijkt een bekentenis aan mezelf dat ik het duidelijk nog niet kan loslaten.’

Ria vertelde in de rechtbank over de schok toen ze over de ramp hoorde, over het ongeloof, de paniek, de chaos, het zeker weten. Ze vertelde over haar nachtmerries waarbij ze in het Oekraïense veld naar haar vader zoekt en over de twee kleine kistjes die ze pas na een jaar kreeg. ‘Meer was er niet over van ze. Op zo’n moment lijkt het wel of je hoofd niet wil samenwerken met je lichaam. Je gelooft het gewoon niet. Talloze keren heb ik de bewakingsbeelden van Schiphol teruggekeken. Ik zie ze lopen, de gate door, de hoek om, weg uit mijn leven om nooit meer terug te keren. De emoties komen nog altijd boven. Ik ben boos dat de verantwoordelijken geen verantwoordelijkheid nemen en verlang naar gerechtigheid.’

Realistisch is ze wel. ‘Drie weken lang hebben nabestaanden gesproken en in september 2022 wordt de uitspraak van de rechtbank verwacht. Ik neem aan dat de vier daders, drie Russen en een Oekraïner, schuldig worden bevonden. Eentje van hen laat zich verdedigen en die zal bij een veroordeling ‘schuldig’ vast in hoger beroep gaan. Een straf zal niet uitgevoerd worden, daar werken de uiteindelijke verantwoordelijken vast niet aan mee.’

Heeft het haar opgelucht? ‘Nee, dat kan pas als de daders schuldig worden bevonden. Ik wil gerechtigheid, dat de hele wereld weet dat ze schuldig zijn en wij weten waarom ze het gedaan hebben, pas dan kan ik afsluiten. Maar ik kijk wel met een goed gevoel op mijn spreekrecht terug. De internationale erkenning was ontzettend fijn en de enorme hoeveelheid reacties na afloop waren fantastisch. Mijn twitteraccount en telefoon ontploften gewoon van de talloze lieve berichtjes van iedereen en vooral van de andere nabestaanden. Zij voelden zich door mijn verhaal vertegenwoordigd. Een mooier compliment kunnen ze me niet geven!’