Voorschotens zilver in Museum De Lakenhal

Liefhebbers van Voorschotens zilver kunnen hun hart ophalen bij de nieuwe tentoonstelling in het Leidse Museum De Lakenhal. Centraal staat Christa Ehrlich, de eerste vrouwelijk ontwerpster bij de Zilverfabriek. En er is meer Voorschotense invloed. 

Conservator Annemieke Houben stelde de expositie samen. Het werd een lange reis die begon bij haar Voorschotense vriend Remko Posthuma, beheerder van Berbice. Het buitenhuis was jarenlang in het bezit van de familie Begeer, eigenaar van de Zilverfabriek. Remko, al vanaf zijn 14e werkzaam op het landgoed, hoorde het verhaal over Christa van Mejuffrouw Begeer zelf. ‘Toen hij mij erover vertelde was ik direct geïntrigeerd’, vertelt Annemieke. ‘Ik ben op zolder van Berbice gaan zoeken, daar vond ik al heel wat maar ik wist dat er meer moest zijn.’ 

Op een online oproep reageerde de erfgenaam van Christa. ‘Zij bracht zakken vol met ontwerpen, brieven en foto’s naar Berbice. De allereerste foto die ik zag was in de hal van Berbice gemaakt, er kwam een schat aan informatie tevoorschijn.’ Het idee was om een kleine tentoonstelling te maken van het werk. ‘Dat is een beetje uit de hand gelopen’, lacht Annemiek. De tentoonstelling beslaat twee zalen. In de eerste zaal zijn de kleurrijke ontwerpen uit haar Weense tijd te zien zoals keramiek, behang en modetekeningen. De tweede zaal is volledig gewijd aan het zilver.’ Het archief van Ehrlich en bijzondere bruiklenen van onder meer het Nederlands Zilvermuseum Schoonhoven vormen in de tentoonstelling een belangrijke aanvulling op de collectie van Museum De Lakenhal.

De Oostenrijkse Christa begon als 17-jarige stagiaire bij de Wiener Werkstätte. Daarna is ze opgeleid aan de Kunstgewerbeschule te Wenen waar zij les had van onder meer Josef Hoffmann. Ze werkte mee aan de interieurs van het Oostenrijks paviljoen op de Exposition des Arts Décoratifs et Industriels te Parijs in 1925. Dan ontmoet zij Carel Begeer. Het klikt tussen de (getrouwde) eigenaar van de Zilverfabriek en de jonge Christa. Op zijn verzoek komt ze in 1927 naar Voorschoten waar ze de eerste vrouwelijke ontwerpster in zijn fabriek wordt. Het is ook voor het eerst dat ze met zilver werkt. Haar ontwerpen zijn duidelijk art deco, minimalistisch en strak van vorm. 

Toch was het lang niet altijd een commercieel succes maar Christa’s ontwerpen konden wel op een brede belangstelling rekenen. Een door haar ontworpen botervloot en theeservies werd door de Nederlandse Vereniging van Huisvrouwen geschonken aan Koningin Juliana en Prins Bernhard voor het Koninklijk jacht Piet Hein. Een groot succes was wel het door Ehrlich ontworpen bestek dat niet alleen in zilver maar ook in een goedkopere lijn, het Zilfapleet, werd verkocht. Zilfa, vernoemd naar het telegramadres van de ZILverFAbriek. 

Christa bleef tot aan haar pensionering werken bij de Zilverfabriek en richtte tal van exposities in waar de fabriek bij betrokken was. Ze was een inspiratie voor vele vrouwen, niet alleen in haar tijd maar nog steeds. Zo ontwierp de Leidse ontwerper Eva Schreuder oorbellen en hangers in de stijl van Ehrlich. De sieraden zijn te koop bij het Museum. 

De tentoonstelling ’Christa Ehrlich, pionier in design’ is tot en met 28 augustus te zien in Museum De Lakenhal in Leiden. Op zondag 19 juni houdt het museum een zilverspreekuur, waarop bezoekers hun eigen zilver kunnen laten taxeren. Voor kinderen vanaf 6 jaar is er een speurtocht uitgezet.