Willen leren van verschillen

Column Rob van Engelenburg Voorschotense Krant van februari.

Mijn maandelijkse column voor deze krant wordt meestal opgebouwd vanuit een vast stramien. Een centraal onderwerp met een pakkende titel, aanleiding, enige onderbouwde analyses, conclusies en m.n. aanbevelingen, dat vergezeld gaat van wat cynische, komische of cryptische anekdotes.

Niet in dit geval. Op basis van wat recente observaties (verwondering, bewondering en verwarring) wordt de hoop uitgesproken dat onze gemeente als lerende organisatie versterkt wordt.

Verwondering
Ruim 40 verkiezingen heb ik mee mogen maken met allemaal hetzelfde stramien. Politici en politieke partijen die 4 jaar lang moeilijk beïnvloedbaar zijn wenden zich met vele beloften actief naar de burgers of moet ik kiezers zeggen. Na de verkiezingen is het maar afwachten wat er van komt. Van inspanningsintenties naar meer resultaatverbintenissen in het publiek bestel? Want het gaat om veel (publiek-)geld, de inzet van veel ambtelijke medewerkers en stevige impact op de inwoners. In ons dorp: resp. ruim 200 miljoen euro en 175 medewerkers in die 4 jaar. Waarom wordt het verschil tussen beloften en behaalde resultaten niet structureel en door een onafhankelijke partij geëvalueerd? Wat is beloofd en wat is daarvan waargemaakt? De Alliantie Burgers Voorschoten heeft dit gedaan en op haar website staat de uitkomst in de vorm van een unieke BestuursEffect Rapportage Voorschoten. Minder dan de helft van de 2018 beloften van dit VVD, D66 en GroenLinks College is waargemaakt. Dit staat in schril contrast met de circa 50 groene vinkjes van de gemeente zelf in haar promotieartikel in de vorige Voorschotense Krant. Hoezo: objectieve informatie? Wat wordt ervan geleerd? Gedaan met de vele aanbevelingen uit de BestuursEffect Rapportage? Je kan niet zeilen op de wind van gisteren, maar moet er wel van leren.

Bewondering

Eind 2021 heeft er een groot onderzoek plaatsgevonden onder alle Nederlandse gemeenten naar de invulling en voortgang van het burgerparticipatiebeleid wat in 2018 aan de kiezers, bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen, beloofd is. Uit de nadere analyse van de uitkomsten bleek dat gemeenten dit op 2 manieren aanvlogen. Traditioneel: met veel intern gemeentelijk overleg en papier, processtappen en procedures ofwel gewoon beginnen en leren uit de praktijk. Met name deze laatste groep gemeenten maakte grote voortuitgang met verbluffende resultaten, met veel waardering intern in de gemeente en bij de burgers. Een aansprekend voorbeeld was ook de inzet van het instrument: het eigen dorps- en wijk budget. Met een vrij te besteden (relatief klein) budget kunnen burgers in de eigen omgeving zelf projecten realiseren. Dit laaghangend fruit bleek een enorme boost te geven aan de kwaliteit van de eigen leefomgeving, vertrouwen in het publiek bestel en buurtcohesie. 

Verwarring
Het is niet mijn hobby, schermzitten ofwel het volgen van de (laatste) raadsvergadering van de gemeenteraad. De digitale vergadering ging met horten en stoten met een burgemeester die soms digitaal bevroor. Bespreekpunt was de volgende fase in de soap genaamd Ambachts- en Baljuwhuis. Dit monumentale pand op het mooiste stukje van Voorschoten is al voor de Eerste Wereldoorlog door Jonkheer Steengracht voor altijd geschonken aan de burgers van Voorschoten. In een moeizaam proces heeft dit College het pand verkocht en een verkoopovereenkomst getekend. Mijn persoonlijke voorkeur was: geen verkoop maar een eerdere en betere invulling in de geest van het legaat. Maar nu wil men van de verkoop weer af en dit werd in een ontluisterend betoog toegelicht door verantwoordelijk wethouder Spil. Met excuses en een motie van treurnis maar verder rijst de vraag: wat nu? Een rechtszaak en bijbehorende claim met een bedrag met tussen de 5 en 6 nullen is te verwachten. Wie draait er bij verlies bij op? De wethouder? De raad? Nee: de burgers van Voorschoten dus. Inclusief de stijgende energiekosten en de gemeentelijke belastingen die met haast 8% stijgen. Ter herinnering: Voorschoten staat al vele jaren hoog in de top 10 van duurste gemeenten van Nederland en (maximaal) indexering van de OZB prijsstijging (jaarcijfer 2021: 2,7%) was beloofd door dit College.

Verwachting
Ons mooie dorp is fraai gelegen, sociaal sterk en verdient een goed bestuur. Voorbeelden hiervan zijn overal om ons heen te vinden. Ongeacht de uitkomst van de komende verkiezingen is het noodzakelijk dat het komend bestuur vertrouwen en daadkracht uitstraalt, de inhoudelijke dialoog en betekenisvolle samenwerking aangaat met haar burgers, als een goed huisvrouw de portemonnee beheert, haar beperkingen onderkent en waarmaakt wat ze belooft. Sta open voor kritiek en discussie en bovenal erken, nee leer van je fouten. Wat beter is voor de inwoners van Voorschoten is ook beter voor de gemeente.