Wat als je niet naar de uitvaart mag?

Uit de Voorschotense Krant van 27 maart

We zitten midden in de coronacrisis, groepsbijeenkomsten zijn verboden. Stel dat een dierbare van je overlijdt, dan is er grote kans dat je nu niet naar de uitvaart mag. Maar je behoefte aan afscheid nemen is er niet minder om.
In dit artikel legt Sophie Looijesteijn uit hoe je in vier stappen je eigen afscheid maakt. Gewoon, voor jezelf, omdat je je daarna beter voelt.

1) Plan een dag en tijd
Afscheid nemen is emotioneel. Daar moet je naartoe leven: om de intense gevoelens geleidelijk toe te laten, om het afscheid bewust te beleven, en om daarna heling te ervaren. Van een reguliere uitvaart weet je een aantal dagen van tevoren dat hij plaats gaat vinden. Plan ook voor jouw privé afscheid een moment over een paar dagen. Een uur is meer dan genoeg.

2) Bereid iets voor
Binnen de veiligheid van duidelijk afgebakende kaders ga je met je privé afscheid ruimte geven aan de gevoelens die het verlies van je dierbare bij je oproepen. Het tijdskader heb je bij de eerste stap bepaald. De tussenliggende tijd gebruik je om de inhoud voor te bereiden. Wil je afscheid betekenisvol zijn, dan moet het goed doordacht zijn. Wat je gaat doen moet passen bij jou, de overledene en jullie relatie. Zoek bijvoorbeeld een passend stuk muziek en een foto. Kies een gedicht of schrijf een afscheidsbrief. Maar een goed ritueel spreekt niet alleen hoofd en hart aan, je lijf wordt ook ingezet. Je moet dus ook iets dóen. Zo’n zogenaamde ‘rituele handeling’ kan van alles zijn: een gebed uitspreken; een beweging maken; iets maken, begraven, of verbranden; dansen, eten, zingen. Echt alles kan, zolang je het met aandacht doet en het voor jou betekenis heeft.

Bedenk ook wáár je je moment gaat houden. Thuis of buiten: afscheid nemen kan in principe overal.

3) Doe het
Is het moment daar? Zorg dat je niet gestoord wordt en bedenk een duidelijk begin en einde. Zo voel je precies wanneer je ‘in’ het ritueel zit en wanneer je er weer uitstapt. Dat schept een duidelijk kader waarbinnen je voluit kunt voelen wat er in jou speelt. Als teken van begin en einde kun je weer van alles inzetten. Het is mooi als het met elkaar verbonden is zoals het openen en sluiten van een deur, het lichten en doven van een kaars, het gaan zitten en daarna weer opstaan, of het luiden van bijvoorbeeld een belletje.
4) Deel het
Waar je over vertelt, wordt echter. Het wint aan waarde omdat meerdere mensen het weten. Deel je voornemen dus van te voren en/of vertel achteraf wat je gedaan hebt. Je zult zien dat je lieve reacties krijgt, dat mensen misschien willen aansluiten bij jouw moment (dat kan gewoon; je kunt het ook samen voorbereiden) of geïnspireerd raken en je voorbeeld willen volgen. Dat zou heel goed zijn, want een goed ritueel is goud waard.
Het lucht op en daarna voel je je beter, schoner als het ware. Die helende kracht van rituelen gun ik iedereen.
Mocht deze trieste situatie zich voor jou voordoen, hoop ik dat deze tips je helpen. Ik wens ik je veel sterkte en een mooi afscheid.

Sophie Looijestijn is celebrant: ze maakt ceremonies en rituelen op maat voor momenten van betekenis. Van dit artikel heeft ze een vlog gemaakt, tiny.cc/priveafscheid.